دارونما و فریب بیمار

زمینه: یکی از مسائل مطرح در اخلاق پزشکی تجویز دارونماها (پلاسیبو) از سوی پزشکان برای بیماران است. دارونما یک ماده خنثی و بی‌اثر مانند قرص شکر، آب مقطر، ویتامین‌ها و مواد دیگر است که هیچ اثر داروشناختی بر بیمار ندارد. کاربرد دارونماها در پزشکی در اصل، برای بررسی اثرات داروهای جدید است که به گروه بیماران شاهد به‌جای دارو داده می‌شود؛ اما با توجه به برخی اثرات آن در بیماران، تجویزش از سوی پزشکان رواج یافته است. چالشی که در کاربرد دارونما مطرح است این است که آیا تجویز آن فریب بیمار محسوب نمی‌شود؟ فریب بیمار از نظر اخلاقی چه حکمی دارد؟ آیا فریبی که به نفع شخص فریب‌خورده است، از نظر اخلاقی جایز است؟ نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد تجویز دارونما برای بیمار جزء موارد جواز فریب دیگران نیست و حتی اگر در مواردی که تجویز دارونما و فریب بیمار به سود اوست، به خاطر خیانت به اعتماد بیمار و به‌بازی گرفته شدن شخصیت انسانی او این کار از نظر اخلاقی اشکال دارد.